Koudum Aardgas-vrij
In Bulte Nijs van juli presenteerde zich de projectgroep ‘Warm Koudum’ met vrijwilligers die na wilde gaan denken over hoe Koudum van het aardgas af zou kunnen komen. Er was contact gelegd met de gemeente. En studenten van de Hanzehogeschool gingen aan de slag met een onderzoek.
Op 24 oktober was de grote zaal van De Klink goed gevuld met belangstellenden voor informatie over dit onderwerp. Waarom zouden we van aardgas af willen? Bij winnen van aardgas komt methaan vrij en dat is slecht voor ons klimaat. We zien enorme droge perioden afgewisseld met heftige regentijden. Maar het aardgas komt ook niet zomaar in onze gasfornuizen en CV-ketels. Jarenlang pompten we het zorgeloos uit het gasveld in Groningen. Maar dat is door de toenemende aardbevingen nu na 60 jaar gesloten. Dus moet ons gas van verder weg komen. Uit Rusland bijvoorbeeld. Daarvan hebben we gezien dat – door de oorlog met Oekraïne - gasleveringen niet meer zeker zijn en de prijzen heel hoog kunnen worden. Kortom: de noodzaak om aardgas niet meer te gebruiken is wel duidelijk.
Gas levert warmte. Om te koken en warm water. En natuurlijk voor een behaaglijke temperatuur in onze huizen. Maar de huizen zijn verschillend gebouwd. Dat wordt met verschillende energielabels aangegeven. Uit het onderzoek van de studenten bleek dat de laagste score vooral in het centrum van Koudum ligt. Niet zo vreemd, want daar staan de oudste huizen. Uiteraard is goed isoleren de eerste optie. Maar juist in dit soort huizen kan dit erg kostbaar zijn en biedt dat niet altijd soelaas. Voor de oude kern zijn er twee realistische oplossingen denkbaar. Door mensen ieder voor zich. Of samen.
Individueel is een hybride ketel een mogelijkheid. Hybride betekent dat er een warmtepomp op elektriciteit werkt en deels op gas. Volgens de wet moet je vanaf 2026 al minimaal naar zo’n ketel als de oude cv ermee ophoudt. En het liefst op groen gas. In Koudum levert boer Stokman via mestvergisting al groen gas. En meer boeren in de regio hebben zulke plannen.
Wil men samen iets doen dan zou het mooi zijn als er een collectief warmtenet naar de huizen toe zou lopen. De warmte kan uit van verschillende bronnen in de omgeving komen. Ook hier eventueel groen gas. Maar Koudum is omringd door veel water, dus collectieve aquathermie kan een optie zijn. Dat moet dan goed gepland worden, want iedereen langs dat net moet dan ook mee doen. Als maar een paar mensen mee zouden doen wordt dat per huishouden te duur.
Voor de nieuwere huizen in de randen van het dorp, die beter geïsoleerd zijn, is een ‘all-electric’-warmtepomp een aantrekkelijke oplossing. Een bodemgebonden warmtepomp levert op de lange termijn de beste prestatie. Maar ook dan is het goed om te kijken of men samen iets kan doen. Bijvoorbeeld door toch ergens samen energie op te wekken. Maar ook door samen materiaal aan te kopen en dan een korting te bedingen bij de leverancier.
Deze avond bleek al dat we eigenlijk nog maar aan de vooravond staan van heel veel zaken die nog uitgezocht moeten worden. Het was dan ook heel plezierig dat er vanuit het project ‘Eigen Warmte Balk’ verteld werd hoe men in Balk op den duur over denkt te gaan op warmte vanuit de Luts. Belangrijk is het samen werken en informatie met elkaar delen. Balk heeft daarvoor onder andere een ‘informatiewinkel’. Met hulp van de gemeente Fryske Marren.
Ook onze gemeente laat zich niet onbetuigd, zo bleek uit een presentatie deze avond. Er zijn al verschillende plaatselijke initiatieven in onze gemeente – bijvoorbeeld ‘Warm Heeg’ - waar de gemeente bij betrokken is. Immers: als er een warmtenet moet worden aangelegd zal de gemeente er voor moeten zorgen dat die buizen de grond in gaan. Maar niet alleen daarvoor, ook om er voor te zorgen dat de overgang naar andere warmte voor iedereen haalbaar en betaalbaar zal zijn. Ook aan het proces in Koudum denkt en werkt de gemeente mee.
De werkgroep Warm Koudum gaat ook in Koudum werken aan gezamenlijke initiatieven.
Gluren bij de buren…
Zomaar samen plaatselijk op nieuwe manieren warmte opwekken lukt in Nederland nog niet. Er gelden allerlei regels en wetten, waar je als initiatiefnemers mee te maken krijgt. Over leveringszekerheid, concurrentie en nog veel meer dingen. Met een beetje jaloerse blik kijkt de werkgroep Warm Koudum naar hoe dat in Denemarken geregeld is. Een aantal mensen is daar op bezoek geweest. In Denemarken zijn er veel plaatselijke en regionale coöperaties. Bij een coöperatie werken mensen (en bedrijven) samen en zijn ook samen eigenaar van het initiatief. Met de coöperatie Duurzaam Koudum is een stap naar Warm Koudum al een eind in de goed richting gezet.
Deze tekst is oorspronkelijk gepubliceerd in Bulte Nijs december 2023
